M

iesiąc kwiecień uznawany jest jako miesiąc świadomości autyzmu. Dlaczego warto o tym mówić? Bo coraz więcej kobiet w wieku dorosłym uzyskuje diagnozę spektrum autyzmu i wiemy jak ważne jest propagowanie wiedzy na ten temat. 

Każda kobieta jest wyjątkowa, bez względu na to jaką diagnozę posiada czy w jaki sposób żyje. Każda kobieta, także ta w spektrum, jest inna. Drogi życiowe kobiet ze spektrum autyzmu to wyzwania, ale i niesamowite osiągnięcia. Ich historie  rzucają nowe światło na różnorodność spektrum autyzmu, podkreślając jednocześnie ogromny potencjał i wyjątkowość kobiet w spektrum. 

Czym jest spektrum autyzmu?

Spektrum autyzmu to zespół zaburzeń neurorozwojowych. Autyzm nie jest chorobą, a odmiennym, indywidualnym sposobem rozwoju i postrzegania świata. Oznacza to, że z autyzmu się nie wyrasta i nie leczy się go. To, co jest widoczne w zachowaniu osób ze spektrum autyzmu dotyczy zwykle 3 sfer: komunikacji, relacji społecznych oraz zainteresowań, ale i to nie jest ścisłą regułą. 

Osoby w spektrum tak określają siebie::

• myślimy inaczej,
• w odmienny sposób przetwarzamy zmysły,
• ruszamy się inaczej,
• komunikujemy się inaczej,
• socjalizujemy się inaczej,
• możemy potrzebować pomocy w codziennym życiu.

źródło: https://autisticadvocacy.org/about-asan/about-autism/

Inaczej, nie znaczy gorzej!

Autyzm najczęściej diagnozowany jest we wczesnym wieku dziecięcym, w przypadku młodych chłopców, o wysokich potrzebach opieki. Okazuje się w ostatnich czasach, że wiele przypadków autyzmu nie zostaje zdiagnozowana w dzieciństwie, a czasem nigdy nie zostaje zdiagnozowana, właśnie z powodów przedstawionych poniżej.

Rozpoznanie spektrum u dorosłej kobiety

Diagnozę o spektrum autyzmu może postawić tylko specjalista. Kobiety wciąż rzadziej otrzymują diagnozę spektrum autyzmu niż mężczyźni. Jest wiele powodów dla których tak się dzieje, mi.n.:

• odmienny sposób traktowania i wychowania dziewcząt w społeczeństwie.  
  
  

Z badań i osobistych wypowiedzi kobiet na spektrum wynika, że otoczenie od zawsze wywierało na nie większy nacisk na zachowywanie się “poprawne dla dziewczyny”, a konsekwencje niedostosowania się do tych wymagań miało w dzieciństwie większe skutki, niż u chłopców. Kobiety i osoby z przypisaną płcią żeńską przy urodzeniu całe swoje dzieciństwo, a nawet całe życie, zmuszać się muszą do ukrywania swoich zachowań, problemów i objawów, przez to sprawniej się maskują, często pozostają przez to ciche, wycofane, niepewne. Dlatego też u kobiet z autyzmem dużo częściej diagnozuje się najpierw choroby jak m.in. depresja, zaburzenia lękowe, niektóre zaburzenia osobowości, dużo wcześniej, niż autyzm. Są one ściśle powiązane z niezdrowym i traumatycznym życiem w ukryciu, wiecznym niezrozumieniu, nieposiadaniu odpowiedniej pomocy w objawach o tak samo silnym nasyceniu, jak u mężczyzn.

źródła:

https://www.autism.org.uk/advice-and-guidance/what-is-autism/autistic-women-and-girls 

https://seeherthrive.com/news/autism-in-women-why-its-different-and-what-to-look-out-for/

https://aane.org/autism-info-faqs/library/autism-women-and-girls/

 

• rzadziej zauważane trudności w uczeniu się, w okresie nauki szkolnej, głównie poprzez maskowanie objawów. Wiele dziewcząt w wieku szkolnym używa też osiągnięć akademickich i poświęca się nauce, aby kamuflować swoje trudności w innych sferach.
• późniejszy czas zgłoszenia na diagnozę.

 

Kobiety w spektrum czują się czasem niedopasowane, mają poczucie innego sposobu funkcjonowania, odmiennego niż ludzie wokół. Przed diagnozą poszukują przyczyn takiego stanu, a gdy ich nie znajdują myślą, że jest z nimi “coś nie tak”. Niestety, często obwiniają się z tego powodu. Próbują sprostać oczekiwaniom społecznym i dopasować się do wymagań otoczenia. Jak mówią same o sobie często “udają bycie normalną”. Kosztuje je to wiele wysiłku – to lata poszukiwań i odkrywania siebie samej.

Diagnoza spektrum autyzmu wnosi w ich życie wiele dobrego. Zdejmuje ogromny ciężar bycia “inną czyli gorszą”. Z czasem uczą się patrzeć na siebie jak na kobietę wyjątkową i całkowicie normalną. Przed nimi jeszcze wiele niewiadomych, ale już jest zidentyfikowana przyczyna. Wydaje się więc, że będzie prościej.

 

Jaka jest kobieta w spektrum?

Próba odpowiedzi na to pytanie jest niezwykle trudna, gdyż każda osoba w spektrum ma różny zestaw cech, ich nasilenie jest różne. Jedne występują u większości, inne są sprawą indywidualną. Ale kobieta ze spektrum autyzmu:

• Jest spragniona uczuć i uznania – nie jest prawdą, że nic nie czuje, lecz inaczej okazuje swoje emocje. Fakt, że ma trudności z odczytywaniem emocji innych ludzi, ale wewnętrznie przeżywa je wszystkie!
• Potrafi zadbać o swoje potrzeby sensoryczne – wytnie metki z ubrań, w swoim menu będzie miała tylko kilka wybranych potraw, zapewni sobie przyjazną wyciszoną, pozbawioną zapachów przestrzeń lub poprosi o mocne objęcie ramionami swojego mężczyznę.
• Może mieć ekscentryczną osobowość, która czasem znajduje odzwierciedlenie w jej ubiorze, sposobie bycia. 
• Ma wyjątkowe zainteresowania, potrafi być ekspertką w interesującej ją dziedzinie. Jej fascynacje czynią ją wyjątkową.
• Ma wąskie grono oddanych przyjaciół, często nie potrzebuje towarzystwa lub preferuje niezależną pracę, na samodzielnym stanowisku, z dala od ludzi.
• Niechętnie uczestniczy w życiu towarzyskim, zwłaszcza w dużej grupie nieznanych i nieprzewidywalnych osób, mogą drażnić ją małe dzieci.
• Może być skrajnie nieśmiała i małomówna lub przeciwnie – dużo mówić, ale tylko na interesujące ją tematy.
• Bywa nadwrażliwa emocjonalnie, próbuje radzić sobie ze stresem, który odczuwa wyjątkowo często – ma swoje rytuały, przyzwyczajenia. Dzięki tym rutynom łatwiej radzi sobie w stale zmieniającym się świecie.

To tylko niektóre z jej wyjątkowości, nie stanowią zamkniętego katalogu. Mają jedynie zwrócić uwagę na to, by spotykając osobę w spektrum nie oceniać jej zachowania czy sposobu życia, ale popatrzeć na nią przez pryzmat potrzeb i możliwości. I starać się zrozumieć, że drugi człowiek może mieć zupełnie inny sposób funkcjonowania.

Nie starajmy się zmieniać kobiet w spektrum na siłę, odkryjmy ich ogrom możliwości i indywidualnego piękna. Każda z nas jest inna i w tym przejawia się nasza wyjątkowość.

Dla wielu kobiet w spektrum relacje społeczne mogą być wyzwaniem. Mogą mieć trudności z:

• odczytywaniem sygnałów werbalnych i niewerbalnych drugiej osoby,
• interpretowaniem wypowiedzi,
• nawiązywaniem i podtrzymywaniem relacji społecznych
  

Zazwyczaj trudności te wynikają z niezrozumienia potrzeb osób w spektrum przez otoczenie. Gdy osoby te znajdą grono ludzi, które zna ich sposób funkcjonowania, wówczas okazuje się, że są bardzo lojalne i oddane. 

Z uwagi na swoje wyjątkowe cechy dorosłe kobiety w spektrum są kreatywne, mają niestandardowe metody działania czy sposoby na rozwiązania problemów. Często ich wytrwałość prowadzi do nowatorskich odkryć w wielu dziedzinach życia: w sztuce, technologii, nauce.

Jesteś kobietą w spektrum? Odkrywaj swoją niezwykłość.

• Patrz na siebie przez pryzmat wyjątkowych cech, które stanowią o Twojej indywidualnej wartości.
• Buduj swoje życie w sposób świadomy, wolny od nieustającego lęku i opinii otoczenia.
• Odkrywaj swoje mocne strony, uczyń z nich atut, źródło utrzymania czy poczucia szczęścia i spełnienia w życiu.
• Szanuj swoje pasje, choćby inni uznawali je za niewłaściwe czy infantylne.
• Określ, co jest dla Ciebie realne do osiągnięcia tu i teraz, nawet jeśli dla innych będzie to nic nie znaczące.
• Wyznacz granice pomysłom innych ludzi na Twoje życie. Nie pozwól sobie wmówić, że Twoje wybory są złe. Nie musisz spełniać cudzych marzeń, planów i celów. Jesteś pełnowartościową osobą.
• Naucz się rozpoznawać manipulację, by zadbać o siebie i swoje bezpieczeństwo emocjonalne, fizyczne czy finansowe. Wielu ludzi może postrzegać Cię jako naiwną i będzie chciała wykorzystać do swoich celów. Pokaż im, że się mylą.
• Wyrażaj swoje zdanie w sposób odważny i spokojny. Uszanuj opinię innych osób na określony temat. Gdy czegoś nie rozumiesz – poproś o wyjaśnienie jednoznacznym komunikatem.
• Zaufaj sobie, swoim emocjom i uczuciom.
• Proś o pomoc jeśli jej potrzebujesz.
  

 

Możemy udzielać adekwatnego wsparcia kobiecie w spektrum i najzwyczajniej towarzyszyć jej na co dzień. Nie zgadujmy, co jest dla niej lepsze, albo czego potrzebuje. Zapytajmy ją, jakiego rodzaju wsparcia oczekuje. 

Czego może potrzebować?:

• umiejętności potrzebnych w radzeniu sobie w określonych sytuacjach społecznych, np. w nawiązywaniu nowych znajomości, poszukiwaniu pracy, proszenia o pomoc
• narzędzi do planowania i organizacji swojego życia, radzenia sobie ze stresem, napięciem, złością,
• naszego zrozumienia i akceptacji.

 

Bardzo ważne jest więc poznanie sytuacji kobiet ze spektrum autyzmu. Właściwa diagnoza pozwoli na uzyskanie adekwatnego wsparcia terapeutycznego, dostosowanego do jej potrzeb, w oparciu o jej mocne strony. Pozwoli też samej kobiecie zrozumieć, że taka jaka jest  – jest jak najbardziej okej! 

 

Zatrzymaj się na chwilę i pomyśl…

“Jak nudne i monotonne byłyby odgłosy lasu, gdyby prawo do śpiewania miało tylko dziesięć najzdolniejszych ptaków?” (A. Bennett)

Zrób to dla siebie:

Popatrz na wyjątkowość, którą jesteś i którą tworzysz. Dzięki Twojej indywidualności świat wokół jest pełniejszy.